Krossárjökull

Aan de westkant van de Mýrdalsjökull dalen twee steile gletsjers af naar de valleien van Þorsmörk: Tungnakvislarjökull en Krossárjökull. Beide liggen behoorlijk geïsoleerd aan het einde van smalle dalen met wispelturige rivieren.

Gevaarlijke Rivier

De Krossárjökull dankt z’n naam aan een van de meest geduchte rivieren van IJsland: de Krossá. De rivier ontspringt bij de gletsjer en scheidt Þorsmörk van Goðaland, twee gebieden die dankzij hun bergen, kloven en bossen veel bezoekers trekken. Wandelaars die van het ene naar het andere gebied gaan kunnen ’s zomers gebruikmaken van een voetbrug, maar auto’s moeten door de rivier rijden. Hoewel alom wordt gewaarschuwd de oversteek alleen te wagen met geschikte auto’s en genoeg ervaring, gaat het regelmatig mis.
De rivieren de Krossá (links) en Hvanná vlechten door het dal, juli 2023. Op de achtergrond de westkant van de Mýrdalsjökull.
De rivieren de Krossá (links) en Hvanná vlechten door het dal, juli 2023. Op de achtergrond de westkant van de Mýrdalsjökull.
Krossárjökull en rivier de Krossá, juli 2023.
Krossárjökull en rivier de Krossá, juli 2023.
De Krossá vlak na samenstroming met de Tungnakvísl, juli 2023.
De Krossá vlak na samenstroming met de Tungnakvísl, juli 2023.

Crossing Krossá

Vanuit het dal is de Krossárjökull aldoor te zien, maar er daadwerkelijk komen is lastig. De Krossá vormt een grote hindernis op weg naar de gletsjer. Alleen bij lage waterstand is het mogelijk om stroomopwaarts de rivier te doorwaden. Omdat de rivier van de ene steile bergflank naar de andere slingert zijn er meerdere oversteken nodig.

Vlakke Tong

Van veraf is al te zien dat de Krossárjökull steil afdaalt van het ijsplateau op 1400 meter naar het dal op 400 meter. Maar z’n onderste kilometer is relatief vlak. De tong ligt tegen de berg Eggjar aan, waar de gletsjer zich vroeger omheen vouwde. Tegenwoordig is de ijsstroom echter zoveel kleiner dat bijna al het ijs ten noorden van de berg blijft.

Krossárjökull vanaf de flank van Eggjar, juli 2023.
Krossárjökull vanaf de flank van Eggjar, juli 2023.

Meer IJsaanvoer

Sinds de jaren negentig is de Krossárjökull snel gesmolten, maar de laatste jaren is dat gestopt. Onderaan de ijsval is de gletsjer de laatste vijf jaar dikker geworden. Tot een langere gletsjer leidt dat echter nog niet: in het dal ligt nog honderden meters aan stilstaand (dood) ijs dat onder een laag stenen langzaam wegsmelt. Pas als de groei stroomopwaarts nog jaren aanhoudt kan het nieuwe ijs tot voorbij de huidige positie van het dode ijs komen. Vermoedelijk stokt de opbouw van nieuw ijs eerder dan dat.

De tong van Krossárjökull onder een laag stenen, juli 2023.
De tong van Krossárjökull onder een laag stenen, juli 2023.
Krossárjökull in 1994 (links) en 2022. Bron: Landmælingar Íslands.Krossárjökull in 1994 (links) en 2022. Bron: Landmælingar Íslands.

Luchtfoto van de Krossárjökull in 1994 (links) en 2022. Bron: Landmælingar Íslands.

 
Een nieuwe morene van anderhalve meter hoog ligt op de voorgrond, juli 2023.
Een nieuwe morene van anderhalve meter hoog ligt op de voorgrond, juli 2023.

Nieuwe Morenes​​

Voor het zijdal ten zuiden van Eggjar is de situatie iets anders. Doordat het dode ijs daar al grotendeels is weggesmolten, is de aanvoer van extra ijs er sneller te merken en leidt het op zeer bescheiden schaal tot groeiverschijnselen, zoals nieuwe morenes. Maar ook hier is het de vraag of dit het begin is van een opmars of slechts een stuiptrekking.

Klik op de foto om hem te vergroten!