Aan de westkant van Jotunheimen ligt een klein alpien gebergte: Hurrungane. De steile bergen en rotswanden maken het tot een geliefd gebied. Tussen de toppen liggen de nodige gletsjers, waarvan Styggedalsbreen de grootste is.
Styggedalsbreen in 1981 (left) and 2017. Source: norgeibilder.no.
De Styggedalsbreen wordt in het zuiden begrenst door de hoogste bergen van Hurrungane. De Skagatølstindane, Sentraltind en Styggedalstindane zijn meer dan 2300 meter hoog en vangen veel sneeuw. Dat schuift de bijna verticale bergwanden af, verzamelt in een kom en stroomt vervolgens als een rivier van ijs ruim twee kilmeter noordwaarts. In het verleden kwam de Styggedalsbreen een kilometer verder, zoals in het landschap aan oude morenes te herkennen is.
De wetenschappers Nigel Griffey en John Matthews hebben in de jaren 1970 onderzoek naar de buitenste morenes van de Styggedalsbreen gedaan (Griffey en Matthews, 1978). Ze haalden stukjes van de morenes weg om bij de onderliggende bodem te komen. Die bodem moet gevormd zijn voordat de morene er door de gletsjer bovenop werd afgezet. De plantjes eronder zijn allang dood, maar hun sterfdag is alsnog te achterhalen door de C14-methode. Daarbij wordt het gehalte van het isotoop koolstof-14 in het organische materiaal gemeten. Omdat die een halveringstijd van een kleine zesduizend jaar heeft, is de leeftijd te bepalen.
Griffey en Matthews achterhaalden dat de planten onder de morene 2700 jaar geleden dood gingen. Toen was de gletsjer dus op z’n grootst. Veel later, rond het jaar 1750, werd de gletsjer bijna net zo groot als destijds, waardoor er vlak voor de morene van 2700 jaar oud een tweede werd afgezet. Sindsdien is de gletsjer een kilometer korter geworden, met name vanaf 1930. Sinds 2018 wijkt de gletsjer extra snel en verliest twintig tot dertig meter per jaar.
Voor de tong ligt een laagte die de gletsjer in de loop der eeuwen heeft uitgeschrapen. Tot ongeveer 2005 ging dat meer schuil onder het ijs, maar door de voortschrijdende smelt is het wateroppervlak sindsdien steeds groter geworden. Daar zit wel een grens aan. Als de Styggedalsbreen nog tweehonderd meter korter wordt, dan komt hij niet meer in het meer uit. Als het huidige tempo aanhoudt liggen er over minder dan tien jaar geen ijsbergjes meer in het water.
Een wandeling naar de Styggedalsbreen is goed te doen. Vanaf het bezoekerscentrum annex hotel Turtagrø loopt een grintweg het mooie Helgedalen in. Met een serie haarspeldbochten klimt de weg aan het einde het dal uit, om driehonderd meter hoger bij een stuwmeertje uit te komen. De zuidelijke oever van het meer is overigens gevormd door de morene uit 1750. Vanaf daar is het slechts een kilometer langs de smeltwaterstroom naar de Styggedalsbreen.
Zoek hier de mooiste gletsjers van Europa
